Lần theo mối tình đôi lứa xứng đôi của hai con người bị người đời chê là thậm xấu, thực địa còn lại không nhiều và ngày càng xa với bối cảnh trong truyện ngắn Chí Phèo.
Làng Vũ Đại ngoài đời, thôn Nhân Hậu, xã Hoà Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam cách thị xã Phủ Lý hơn 40 km.
Cái tên Vũ Đại trong tác phẩm của Nam Cao bắt nguồn từ chữ Đại trong Đại Hoàng (tên làng Nhân Hậu). Đại Hoàng có nghề dệt vải lâu đời, có giống chuối ngự tiến vua nổi tiếng và giống hồng đặc sản. Người Đại Hoàng hầu hết, nếu không phải là tất cả, đều mang họ Trần. Họ hiền lành, chân chất, ít va chạm bên ngoài.
Nguyên mẫu nhân vật Chí Phèo là người ngụ cư, từ nơi khác dạt về, ở một thời gian rồi lại đi đâu không rõ. Đó là một gã đàn ông cục cằn có tên Chí trú trong điếm chợ, ai thuê gì làm nấy. Anh ta hay chớt nhả với đàn bà con gái.
Mỗi lần xin được tiền các bà giàu có trong làng hoặc được trả tiền công, Chí đều say khướt rồi về điếm nằm phèo. Cũng có người nói anh ta hay được thuê mổ lợn, có tài làm món phèo nên người ta gọi là Chí Phèo. Nhưng Chí không rạch mặt ăn vạ, không gây gổ khi say tuy mặt anh ta nom dữ tợn và hay bị người ta đem ra doạ trẻ con.
Tính cách ghê gớm của Chí trong truyện được lấy từ năm, bảy gã nát rượu nổi tiếng trong làng. Chí ngoài đời không tư thông với bà Ba, không đâm chết Bá Kiến, không rạch bụng tự tử. Và anh không hề giao lưu tình cảm với người đàn bà có tên Thị Nở.
Thị Nở cũng là một nhân vật có thật. Chị là mợ của Nam Cao. Cậu của nhà văn vì nghèo, vì mối lái hay vì lý do nào đó mà chấp nhận kết duyên với cô thôn nữ xấu xí và không thật tính. Ngay cả bữa cơm bình thường cũng không biết nấu cho chồng ăn.
Cô cũng hay cười vô nghĩa. Nhưng chị ta không tơ tưởng đến gã đàn ông nát rượu, không chửa hoang mà rất chính chuyên.
Thị Nở ngoài đời sinh được một cậu con trai bình thường (người này chết bệnh khi còn trẻ). Đó là tất cả những người cho nhân vật Nam Cao mượn tên và tính cách.
Người yêu Chí Phèo là một người đàn bà sống ở một làng mà ngày nay người ta gọi là thôn Nhân Tiến. Chị có chồng, có con, không xấu, không vô duyên. Kết với Chí Phèo vì hàng ngày chị đi cất trứng ở bên kia sông về qua điếm chợ rất sớm, hay bị gã này chọc ghẹo.
Khi Chí bỏ làng Đại Hoàng đi biệt tăm. Chị cũng mất tích một thời gian rồi lại trở về với chồng con. Nay chị chỉ còn các cháu chắt.
Ngôi nhà Bá Kiến bằng cột lim, lợp ngói âm dương vẫn còn nguyên vẹn, chỉ thiếu dãy nhà ngang, đứng trên khuôn viên cũ. Chỉ có điều đổi chủ nhiều lần.
Cũng theo lời kể lại, Bá Kiến ngoài đời gọi là Bá Bính. Ông giàu có, mua được chức nghị viên. Ông ta thâm hiểm khét tiếng nhưng bề ngoài rất mềm mỏng.
Truyện của Nam Cao xuất bản được ít lâu, tiếng tăm dội về làng. Bá Bính gặp thân phụ của nhà văn ngọt nhạt: "Ông có phúc đẻ thằng con viết sách chửi cả làng". Ngoài đời, Bá Bính ốm chết mấy năm trước cách mạng Tháng Tám.
Thời Nam Cao làm Chủ tịch Uỷ ban Kháng chiến Xã, Bá Bính hễ gặp Nam Cao là lên tiếng chào từ xa, dù ông ta là người hơn tuổi. Con của ông ta nhiều người tham gia cách mạng. Có cả một vị lên tới chức Đại tá Quân đội Nhân dân Việt Nam.
Bá Bính có người vợ ba tên là bà Y. Bà ta cũng được gọi là bà Ba như trong truyện. Cũng phốp pháp, nõn nà và đa tình. Quả thật bà Ba tư thông với một gã trai là kẻ ăn người ở trong nhà nhưng không phải Chí Phèo.
Bà này chẳng đến nỗi cay nghiệt với người làng. Con cái của bà cũng chẳng đến nỗi nào. Tuy nhiên, năm 1954 do nghe lời đồn đại về sự trừng phạt đối với cường hào, ác bá, bà hoảng loạn, treo cổ lên cành nhãn.
Bến đò xưa không còn. Thay vào đó là cây cầu tạm. Cái lò gạch cũ nổi tiếng, nơi Chí Phèo của Nam Cao bị bỏ rơi và Thị Nở (văn học) nghĩ đến khi sờ cái bụng căng phồng, cũng bị phá từ lâu. Nơi đó giờ mọc lên những cụm tre chắn sóng.
Vẫn còn vườn chuối ven sông, chỗ Thị Nở kín nước ngủ quên dưới ánh trăng và gặp Chí Phèo. Giống chuối Đại Hoàng quả nhỏ và thơm nức được quỹ môi trường toàn cầu đầu tư để bảo vệ gien quý.
(Theo Thể thao & Văn hoá)
|
0 nhận xét:
Đăng nhận xét